Το άγχος δεν είναι πάντα ο εχθρός. Μπορεί να σε κινητοποιήσει, να σε εστιάσει, να σε προστατεύσει. Αρκεί να μην σε καταπιεί. Γιατί υπάρχει μια λεπτή γραμμή ανάμεσα στο “σε ωθεί” και στο “σε καίει”.

Όταν το άγχος σε βοηθά – και πότε πρέπει να του βάλεις όριο

Άγχος πριν από μια παρουσίαση; Φυσιολογικό. Άγχος για μια δύσκολη απόφαση; Κατανοητό. Άγχος που δεν σε αφήνει να κοιμηθείς, να φας ή να χαρείς τίποτα; Εκεί αρχίζει το πρόβλημα. Το άγχος δεν είναι ένα πράγμα. Είναι φάσμα. Και το κλειδί είναι να αναγνωρίζεις πού βρίσκεσαι επάνω σε αυτό.

Η ιστορία της Χρύσας και το “καλό άγχος” που έγινε παγίδα

Η Χρύσα πάντα είχε λίγο άγχος πριν από παρουσιάσεις – και πάντα τα πήγαινε καλά. Την κρατούσε σε εγρήγορση. Μέχρι που άρχισε να έχει άγχος για κάθε email, κάθε μήνυμα, κάθε κουβέντα με τον προϊστάμενο. Έπαψε να τη βοηθά – και άρχισε να την εξαντλεί. Τότε κατάλαβε: το παραγωγικό άγχος έχει σκοπό. Το παθολογικό, μόνο φθορά.

Τι λέει η επιστήμη

Σύμφωνα με το *Yerkes-Dodson Law*, το άγχος έχει καμπύλη απόδοσης: μια μικρή ποσότητα αυξάνει την εγρήγορση και την απόδοση, αλλά όταν ξεπεράσει ένα όριο, μειώνει την αποτελεσματικότητα, την κρίση και οδηγεί σε εξάντληση. Η διαφορά είναι στην ένταση και στη διάρκεια.

Q&A: Πώς ξεχωρίζεις το λειτουργικό από το επιβαρυντικό άγχος;

Q: Πότε το άγχος είναι “καλό”;

A: Όταν είναι προσωρινό, συγκεκριμένο, και σε ωθεί να προετοιμαστείς, να συγκεντρωθείς, να δώσεις το καλύτερο. Δεν παρεμβαίνει στον ύπνο, στην υγεία ή στη χαρά της ζωής σου.

Q: Και πότε γίνεται τοξικό;

A: Όταν είναι διαρκές, γενικευμένο (χωρίς σαφή λόγο), προκαλεί σωματικά συμπτώματα (ένταση, ταχυκαρδία, αϋπνία) και σε παραλύει αντί να σε κινητοποιεί.

5 τρόποι να μετατρέψεις το άγχος σε σύμμαχο

• 1. Ονόμασέ το: “Έχω άγχος επειδή…” – η αναγνώριση μειώνει την ένταση.
• 2. Διαχώρισε το χρήσιμο από το περιττό: Άλλο “να ετοιμαστώ καλύτερα”, άλλο “και αν αποτύχω τελείως;”.
• 3. Δούλεψε με το σώμα σου: Αναπνοές, χαλαρό περπάτημα, stretching – το άγχος μένει στο σώμα αν δεν το κινήσεις.
• 4. Μίλα για αυτό: Με φίλη, ειδικό, ημερολόγιο. Το άγχος αγαπά τη σιωπή – αλλά θεραπεύεται με φωνή.
• 5. Θύμισε στον εαυτό σου: “Δεν είμαι το άγχος μου. Είμαι κάτι βαθύτερο.”

Χιούμορ και νευρικά στομάχια

Αν είχες ένα ευρώ για κάθε “και αν…” που σου πέρασε από το μυαλό χωρίς να συμβεί ποτέ, θα είχες χρηματοδοτήσει έρευνα για το “πώς να ανησυχούμε πιο αποτελεσματικά”.

Κλείνοντας…

Το άγχος δεν είναι πρόβλημα – εκτός αν γίνει τρόπος ζωής. Όταν το ακούς, το τιθασεύεις. Όταν το αγνοείς ή το αφήνεις να σε οδηγήσει, γίνεται αφέντης. Μπορείς να ζήσεις μαζί του – αλλά όχι κάτω απ’ αυτό. Το δικαίωμα στη γαλήνη δεν είναι προνόμιο. Είναι δικαίωμα. Και αρχίζει όταν μάθεις να διακρίνεις τι αξίζει να σε κινητοποιεί – και τι όχι.

Κάλεσμα σε δράση

Σε ποια στιγμή της ζωής σου ένιωσες ότι το άγχος σε βοήθησε – και πότε σε εξάντλησε; Μοιράσου το στα σχόλια. Γιατί η γνώση αρχίζει από την αναγνώριση – και η απελευθέρωση από το μοίρασμα.